Parafia pod wezwaniem świętej Katarzyny w Czechowicach – Dziedzicach to parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Czechowice-Dziedzice, diecezji bielsko-żywieckiej.
Parafia powstała po 1342 roku. Po raz pierwszy została wzmiankowana w sprawozdaniu z poboru świętopietrza, sporządzonego przez archidiakona opolskiego Mikołaja Wolffa w 1447 roku, jako jedna z 51 w archiprezbiteracie cieszyńskim. Na podstawie wysokości opłaty w owym sprawozdaniu, liczbę ówczesnych parafian (we wszystkich podległych wioskach) oszacowano na 90. Wtedy też na terenie Czechowic powstała pierwsza sakralna drewniana budowla z wolno stojącą wieżą. Znajdowały się w niej trzy ołtarze. Przy głównym ołtarzu świętej Anny nie odprawiano mszy, ponieważ nie był on poświęcony, używano za to ołtarza przenośnego. Podłoga była ceglana. W 1688 roku podłogę wyłożono deskami, a do oświetlenia służyły dwie lampy.

Pierwszy kościół

Na początku XVIII wieku kościół groził zawaleniem. W latach 1722-1729, staraniem księdza Walentego Martiusa i dzięki wsparciu finansowemu ówczesnego dziedzica, Franciszka Karola Kotulińskiego, postawiono zachowany do dziś budynek kościoła. Co ciekawe, stara świątynia stała… wewnątrz murów nowej, aż do momentu zakończenia budowy. W Izbie Regionalnej w Czechowicach-Dziedzicach przechowywane są modrzewiowe drzwi z pierwszego czechowickiego kościółka. Murowany kościół jest świątynią orientowaną, czyli z prezbiterium skierowanym ku wschodowi. Zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego, w stylu barokowym. Wnętrze jest jednonawowe, z barokową amboną, ołtarzami, cennymi rzeźbami i obrazami, np. z siedemnastowiecznym obrazem "Pożegnanie Piotra i Pawła".

 


Od zachodu, nad kruchtą, wznosi się wieża na rzucie kwadratu, z ładnym, baniastym hełmem; gzyms pod nim poprowadzono półkoliście, umieszczając w nim tarczę zegarową. Nawę główną przecina transept o krótkich ramionach, dalej jest zamknięte trójbocznie prezbiterium. Dach jest dwuspadowy, ozdobiony sygnaturką. Nad portalem wejścia głównego umieszczono efektowny kartusz herbowy Kotulińskich, a na jednej ze ścian tablicę „Poległym obywatelom tutejszej parafii w wojnie światowej”.

 

Wejście do kościoła z herbem Kotulińskich

Herb Kotulińskich

Do oprawy muzycznej uroczystości kościelnych był używany mechaniczny, jednomanuałowy instrument organowy, zbudowany przez Karla Kuttlera z Opawy. Obecny instrument organowy został zbudowany przez Gintera Miklisa z Zabrza i posiada pełne i mocne brzmienie o zabarwieniu romantycznym. Był to najlepszy instrument organowy w Czechowicach, obecnie po remoncie nadal jest używany w trakcie czynności liturgicznych i działalności koncertowej.
Podczas drugiej wojny światowej kościół wiele ucierpiał – wieża niemal cała została zburzona, dach również. W 1942 roku Niemcy wywieźli dzwony i wszystkie chorągwie z polskimi napisami. Jednak zaraz po wojnie świątynię zaczęto odbudowywać. Ciekawostką jest łuska pocisku, który w czasie bombardowania w 1945 roku wyrwał sklepienie nad ołtarzem głównym. Łuska została wmurowana w zewnętrzną ścianę kościoła w miejscu, gdzie uderzył pocisk.

 

Ściana kościoła z łuską pocisku

Mur otaczający kościół pochodzi z 1768 roku. Znajdują się w nim stacje drogi krzyżowej. Kaplicę pogrzebową postawiono w 1883 roku, probostwo i wikarówka zostały wybudowane przez księdza Jana Barabasza, proboszcza w latach 1907–1940 roku.
Wokół kościoła usytuowany jest zabytkowy cmentarz, z zabytkowymi, kamiennymi nagrobkami, stoi również krzyż kamienny z 1888 roku upamiętniający pielgrzymkę proboszcza Franciszka Muzyczki do Rzymu.  

 

Stary cmentarz

Na wysokim cokole stoi rzeźba św. Jana Nepomucena z okresu 1780 - 1790. Św. Jan przedstawiony jest z odkrytą głową w tradycyjnych szatach kapłańskich tj. gronostajowej pelerynie, komży wykończonej ażurową koronką przysługującą zakonnikom i sutannie zapinanej na guziki. W prawej ręce Jan trzyma biret, natomiast lewą ręką przyciska do piersi krucyfiks. Figura świętego znajduje się pod daszkiem z prostym krzyżem.

Jan Nepomucen


Cmentarz parafialny z kostnicą z XVIII wieku, usytuowany jest po przeciwnej stronie kościoła, przy ul. Kopernika. Wejście na cmentarz wiedzie przez starą, kutą bramę. Znajduje się tam stary krzyż kamienny, datowany na 1894 rok.
Kościół parafialny św. Katarzyny – to najstarszy i najcenniejszy zabytek w mieście.
W latach 1882–1890 powstał kościół filialny w Dziedzicach - parafia dziedzicka powstała w 1901 roku. W następnych dziesięcioleciach z parafii św. Katarzyny wyodrębniło się jeszcze kilka kolejnych parafii.

 

Źródła opracowania: Wikipedia, strony internetowe: miasta Czechowice - Dziedzice, Towarzystwa Przyjaciół Czechowic - Dziedzic, Mapa Kultury, Śląskie Travel